De Spaanse gezondheidszorg

Dit populaire vakantieland biedt ook een kwalitatief en toegankelijk gezondheidssysteem, een tevreden bevolking en een talent voor onderzoek. In onze recente blogpost kom je te weten wat de gezondheidszorg in Spanje onderscheidt van andere landen.

Bevolking

Met meer dan 47 miljoen inwoners behoort Spanje tot de meest bevolkte landen van Europa. Deze parlementaire monarchie strekt zich uit over 17 autonome regio’s en twee exclaves (Melilla en Ceuta) in Noord-Afrika en is na Frankrijk het op één na meest bezochte land ter wereld. Het inkomen per hoofd van de bevolking ligt net onder het gemiddelde in Europa, terwijl de werkloosheid en het niveau van relatieve armoede ietwat hoger zijn dan het gemiddelde in Europa.

Spanje toont positieve resultaten op het gebied van gezondheidsuitkomsten, met een levensverwachting die tot de hoogste in Europa behoort. In 2020 bedroeg de levensverwachting in Spanje 82,4 jaar, vergeleken met 81,5 jaar in Nederland in 2021 (Eurostat 2021). Voor de pandemie, in 2019, bedroeg de levensverwachting in Spanje zelfs 84 jaar, wat het hoogste was in Europa en 2 jaar hoger dan het Europese gemiddelde op dat moment. Na de financiële crisis werden regionale verschillen in levensverwachting echter duidelijker, als gevolg van verschillende regionale herstelmaatregelen. Daarboven is de ervaren gezondheid is ook relatief goed in Spanje. Volgens het Spaanse ministerie van Volksgezondheid, het Ministerio de Sanidad, schat bijna acht op de tien Spanjaarden hun gezondheid als goed in. In Nederland was dit vergelijkbaar met 7 op de 10 in 2022.

De hoge levensverwachting in Spanje leidt tot een vergrijzende bevolking: net als in Nederland was in 2021 al een vijfde van alle inwoners ouder dan 55 jaar. Als gevolg daarvan nemen ook de aantallen leeftijdsgebonden chronische gezondheidsproblemen zoals hart- en vaatziekten, kanker en beroertes toe. Bijna een derde van de volwassenen lijdt aan ten minste één chronische aandoening. Deze aandoeningen behoren tot de meest voorkomende doodsoorzaken in Spanje. Gezondheidsgerelateerde risicofactoren spelen hierbij een belangrijke rol. Ondanks de gezondheidsinitiatieven van de overheid rookte in 2019 nog steeds een op de vijf volwassenen dagelijks. Het alcoholgebruik is de afgelopen jaren gestegen en lag in 2019 iets boven het EU-gemiddelde. Ook overgewicht en obesitas belasten de gezondheid van de Spanjaarden. Zo was ongeveer 18% van de 15-jarigen in 2018 te zwaar of obees.

De gezondheidsmarkt

Spanje heeft een nationaal gezondheidssysteem genaamd het Sistema Nacional de Salud (SNS), dat voornamelijk wordt gefinancierd door belastingen. In het begin van de jaren 2000 werd de publieke gezondheidsdienst gedecentraliseerd. Dit betekent dat de autonome regio’s nu meer financiële autonomie hebben en hun eigen operationele planning beheren. Het nationale Ministerie van Volksgezondheid blijft echter verantwoordelijk voor de landelijke planning, de lijst van beschikbare medische diensten en de goedkeuring van geneesmiddelen.

Het openbare gezondheidssysteem in Spanje is van hoge kwaliteit. De ziekenhuizen zijn modern en goed uitgerust, en het gezondheidspersoneel is goed opgeleid. Er is een uitgebreid netwerk van ziekenhuizen en gezondheidscentra voor basiszorg verspreid over het hele land. Het voordeelpakket is uitgebreid, met uitzondering van tandheelkundige zorg. Niettemin kiest ongeveer 20% van de Spanjaarden voor aanvullende particuliere ziektekostenverzekeringen. Dit doen ze omdat het hen in staat stelt om de soms lange wachttijden en wachtlijsten voor bepaalde medische diensten te vermijden. Het biedt ook toegang tot de doorgaans dure particuliere klinieken in Spanje, die bekend staan om hun uitstekende faciliteiten en hoge kwaliteit van zorg.

De per capita gezondheidszorguitgaven in Spanje liggen lager dan het gemiddelde van de Europese Unie. In de afgelopen tien jaar is er een groeiende kloof ontstaan tussen Spanje en EU-landen wat betreft de totale uitgaven voor gezondheidszorg. Dit komt doordat het aandeel van de overheidsuitgaven voor gezondheid tussen 2009 en 2014 is afgenomen als gevolg van bezuinigingsmaatregelen na de financiële crisis, hoewel het sindsdien weer begon te stijgen. Op dit ogenblik bedragen de gezondheidszorguitgaven in Spanje 9,1% van het bruto binnenlands product (bbp), vergeleken met het EU-gemiddelde van 9,9% van het bbp. Vooral op het gebied van preventieve gezondheidszorg wordt bezuinigd, met slechts de helft van de middelen in vergelijking met het EU-gemiddelde. Ondanks dat heeft Spanje een van de laagste sterftecijfers voor preventieve gezondheid, met name voor ischemische hartziekten. Een aanzienlijk deel van de gezondheidszorgkosten wordt door de Spaanse burgers zelf gefinancierd, wat neerkomt op 21,8%, in tegenstelling tot slechts 10% in Nederland en 15% als Europees gemiddelde.

Trends

Digitalisering heeft zijn intrede gedaan in de Spaanse gezondheidszorg na de COVID-19 crisis, vooral voor mensen met chronische aandoeningen. Gezondheidstrackers en digitale gezondheidsapps helpen mensen bij het bereiken van hun gezondheidsdoelen. Zo kunnen patiënten bijvoorbeeld stappen tellen om hun activiteit bewuster te volgen en meetbare doelstellingen te stellen. Slaap-apps herinneren gebruikers eraan om goede slaapgewoonten te volgen. Voor mensen met diabetes sturen bloedsuikersensoren realtime metingen rechtstreeks naar hun smartwatch. Deze apps met kunstmatige intelligentie herkennen terugkerende patronen en geven passende aanbevelingen. Tijdens de eerste 12 maanden van de COVID-19-pandemie gaf 72% van de bevolking in Spanje aan online of telefonisch medisch advies te hebben ingewonnen, het hoogste percentage in alle EU-landen en aanzienlijk boven het EU-gemiddelde van 39%.

Het strategische plan van de Spaanse regering richt zich op vier belangrijke gebieden: innovatie en onderzoek, gepersonaliseerde precisiegeneeskunde, digitalisering van de SNS en digitale transformatie. Er wordt onder andere gewerkt aan het beter samenvoegen van gezondheidsgegevens in een “Data Lake Sanitario” om uitgebreide analyses mogelijk te maken voor diagnose en behandeling. Wat betreft medische technologie wordt verwacht dat de Spaanse markt tegen 2024 zal groeien tot bijna 7,1 miljard euro, wat neerkomt op een toename van ongeveer 10% in vergelijking met 2020.

Daarnaast is er een groeiend bewustzijn van de relatie tussen gezondheid en milieu, wat leidt tot een interesse in duurzame voeding en levensstijl. Hierdoor stijgt de vraag naar biologisch geproduceerde producten die vrij zijn van pesticiden en andere schadelijke chemicaliën, ook in de cosmetica- en schoonheidsindustrie.

Sinds de uitbraak van de coronapandemie staat ook de mentale gezondheid meer in de schijnwerpers. Mensen hechten steeds meer waarde aan welzijn en gemoedsrust. Aandoeningen zoals depressie en burn-out zijn belangrijke aandachtspunten geworden en verliezen de stigma’s langzaam aan. Hierdoor groeit de vraag naar psychologische begeleiding en therapie, evenals naar producten en diensten op het gebied van alternatieve geneeskunde, mindfulness, yoga en coaching.

Wettelijk kader en regelgeving van het gezondheidszorgsysteem

De gezondheidszorgsector in Spanje valt onder de regulering van het Spaanse Ministerie van Volksgezondheid. De registratie en standaardisatie van medische apparaten vallen onder de verantwoordelijkheid van de Autoriteit voor Geneesmiddelen en Medische Hulpmiddelen (Agencia Española de Medicamentos y Productos Sanitarios, AEMPS), die ondergeschikt is aan het Ministerie van Volksgezondheid.

Software met een medisch doel, zoals apps, en andere Digital Health-producten worden beschouwd als medische hulpmiddelen en moeten voldoen aan specifieke goedkeuringsprocedures. Net als bij andere medische apparaten, zoals spuiten, bloeddrukmeters en brillen, moeten deze producten worden beoordeeld door een aangewezen instantie en voorzien zijn van een CE-markering.

De AEMPS heeft ook de bevoegdheid om de verkoop van geneesmiddelen op de Spaanse markt te reguleren, analoog aan het Zorginstituut Nederland (ZIN) in Nederland, en is verantwoordelijk voor het beoordelen van de toegevoegde waarde van nieuwe gezondheidstechnologieën en behandelingen. Op verzoek van een fabrikant of distributeur onderzoekt deze autoriteit de kwaliteit, veiligheid en effectiviteit van het betreffende geneesmiddel. Ze waarborgt dat het voldoet aan zowel nationale als Europese voorschriften. Na een succesvolle beoordeling verleent de AEMPS goedkeuring, waarna het geneesmiddel in Spanje op de markt mag worden gebracht. Vervolgens wordt de veiligheid en kwaliteit voortdurend gemonitord, bijvoorbeeld om bijwerkingen en kwaliteitsproblemen te identificeren.

Gezondheidsmarkt in de EU en internationaal

Binnen de Europese Unie is het de verantwoordelijkheid van afzonderlijke lidstaten om hun eigen nationaal gezondheidsbeleid te ontwikkelen en uit te voeren. De EU biedt een uitgebreid raamwerk van richtlijnen en voorschriften die fungeren als normen op een hoger niveau en geïntegreerd moeten worden in nationale wetgeving. Een opvallend voorbeeld hiervan is de Verordening Medische Hulpmiddelen (Verordening (EU) 2017/745), ook wel bekend als de MDR. Deze verordening stelt criteria vast voor medische hulpmiddelen die op de interne Europese markt worden verspreid. Voor medische hulpmiddelen is bijvoorbeeld een CE-markering vereist voordat ze op de markt kunnen worden gebracht in Spanje. Deze markering bevestigt dat het product voldoet aan de wettelijke eisen en vrij verhandeld kan worden binnen de Europese Economische Ruimte.

Op gebied van geneesmiddelen, hebben farmaceutische bedrijven de mogelijkheid om gebruik te maken van de gecentraliseerde goedkeuringsprocedure die wordt aangeboden door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Via deze procedure kunnen fabrikanten toestemming verkrijgen om hun medicijnen te verkopen in alle lidstaten van de Europese Economische Ruimte (EU, IJsland en Noorwegen) door middel van één gezamenlijke aanvraag. De uiteindelijke goedkeuring wordt verleend door de nationale autoriteiten, zoals de AEMPS in Spanje, die verantwoordelijk zijn voor de markttoelating van geneesmiddelen binnen hun eigen land. Binnen de Europese Unie wordt gestreefd naar een gezamenlijke beoordeling van de waarde van nieuwe geneesmiddelen, met als doel een uniforme prijsstelling vast te stellen. Deze samenwerking heeft tot doel een sterke positie te verwerven in prijsonderhandelingen en de kosten van geneesmiddelen te verlagen.

Spanje was een van de oprichters van de Valletta-verklaring, een internationale samenwerking gericht op het verbeteren van kosteneffectiviteit en het verminderen van ongelijkheden in de toegang tot geneesmiddelen. De belangrijkste doelen van het farmaceutisch beleid zijn in lijn met de nieuwe farmaceutische strategie voor Europa die in november 2020 is aangenomen en richt zich op het meer toegankelijk maken van geneesmiddelen.

Als onderdeel van de inspanningen om de gezondheidszorg te verbeteren, heeft de Spaanse regering het Recovery and Resilience Plan aangenomen, gefinancierd door de EU en ontworpen tijdens de pandemie. Met een budget van 69,5 miljard euro voor de periode 2021-2026, is het gericht op het versterken van eerstelijns- en gemeenschapszorg door investeringen in faciliteiten en digitalisering. Er wordt ook geïnvesteerd in het upgraden van medische apparatuur en het trainen van personeel.

Internationalisering en het belang van specialistische vertalingen

Globalisering van diensten en goederen vereist adequate internationale vertalingen in domeinen zoals wetenschappelijk professionele training, geneesmiddelen en medische hulpmiddelen, en communicatie met patiënten. Op het gebied van opleiding en bijscholing van medische professionals is er gelegenheid om gebruik te maken van vertalingen van wetenschappelijke publicaties en trainingsmateriaal. Dit stelt hen in staat te leren van de ervaringen en bewezen methoden van andere landen, wat kan bijdragen aan een verbetering van de algehele kwaliteit van de medische zorg. Vertalingen spelen ook een cruciale rol gedurende de gehele levenscyclus van medische apparaten, geneesmiddelen, voedingssupplementen en gezondheids- en lifestyleproducten. Hierbij is het essentieel om rekening te houden met het doelpubliek en het beoogde doel van de tekst. De vereisten variëren aanzienlijk, afhankelijk van de doelgroep, of het nu overheidsinstanties, experts in het veld of leken betreft. Deze vereisten variëren ook op basis van het type tekst en het medium waarin deze wordt gepresenteerd. Het succesvol vertalen vereist naast een degelijke opleiding ook een hoog niveau van taalgevoeligheid, ervaring en diepgaande vakkennis. Bij directe communicatie met consumenten en patiënten, bijvoorbeeld via informatieve websites, brochures, sociale media of blogs, is het van belang dat de vertaling begrijpelijk is en vakjargon vermijdt.

Voor de Spaanse markt is met name het Castiliaans Spaans van belang, aangezien dit door alle burgers wordt gesproken. Desondanks hebben sommige autonome regio’s naast het Castiliaans hun eigen officiële taal, zoals het Catalaans (8%), Valenciaans (4%) en Aranees (0,3%) in Catalonië, het Galicisch (3%) in Galicië, en het Baskisch (1%) in het Baskenland en delen van Navarra.

Andere “beschermde talen” in Spanje zijn het Asturisch-Leonees en Aragonees. Hoewel deze talen niet dezelfde status hebben als officiële tweede talen, kunnen ze als keuzevak op scholen worden onderwezen en is het vaak mogelijk om televisieprogramma’s in deze talen te bekijken. Met name bij gerichte marketing- en bewustwordingscampagnes kan het zinvol zijn om de inhoud aan te passen aan de regionale markt en de bijbehorende regionale taal. Onder de belangrijkste immigrantentalen vallen onder andere Frans, Duits en Arabisch.

Conclusie

In de Spaanse gezondheidsmarkt wijzen alle signalen op groei. Gerichte promotieprojecten en EU-financiering stimuleren de markt en maken het land bijzonder aantrekkelijk voor bedrijven, vooral op het gebied van biotechnologie en digitale gezondheid. Er zijn echter obstakels vanwege de sterke concurrentie in de importsector en de decentralisatie van het openbare gezondheidssysteem.

Vertalingen kunnen hier een cruciale factor voor succes zijn. Immers, vertaalfouten kunnen rampzalige gevolgen hebben: ze brengen patiënten, gebruikers en medische professionals in gevaar en stellen het bedrijf dat het product of de dienst aanbiedt bloot aan aanzienlijke aansprakelijkheidsrisico’s.

Om te gedijen in de gevoelige medische markt zijn gekwalificeerde medische vertalers daarom onmisbaar. Ze hebben uitgebreide expertise in de medische sector en zijn bekend met de culturele eigenaardigheden van de markt. Nauwkeurige en foutloze communicatie benadrukt bovendien de toewijding aan kwaliteit van het bedrijf en vergroot het vertrouwen in het merk.