Lees in onze nieuwste blog meer over de kenmerken van de gezondheidszorg in Nederland, een internationaal knooppunt voor de sector met de aanwezigheid van wereldwijde spelers, en ontdek de uitdagingen waarmee dit progressieve land te maken heeft.

Bevolking

Het “Koninkrijk der Nederlanden” bestaat uit Nederland met zijn 12 provincies in West-Europa en verschillende eilanden in het Caribisch gebied. Met bijna 18 miljoen inwoners in totaal en 423 inwoners per vierkante kilometer is het het meest dichtbevolkte land in de Europese Unie (EU).

De levensverwachting in Nederland ligt ongeveer een jaar boven het EU-gemiddelde (81,5 jaar in 2020), maar de eerder waargenomen stijging is vertraagd in het afgelopen decennium. In vergelijking met de EU zijn gedragsgerelateerde risicofactoren in Nederland verantwoordelijk voor een lager percentage sterfgevallen. Zowel het rook- als het obesitaspercentage liggen onder het gemiddelde in de EU. Over het algemeen vertonen zowel Nederlandse volwassenen als jongeren een hogere mate van fysieke activiteit in vergelijking met de meeste andere Europese landen. Dit blijkt onder andere uit het opvallende aantal fietsen in Nederland, waar er meer fietsen (24 miljoen) zijn dan mensen (18 miljoen).

Bij de meest voorkomende ziekten blijkt echter een vergelijkbaar beeld als in andere geïndustrialiseerde landen. Op de eerste plaats staan kankerziekten, die verantwoordelijk zijn voor 29,6% van de sterfgevallen (stand: 2019), voornamelijk veroorzaakt door longkanker. Daarna volgen hart- en vaatziekten met 24,6%. Op de derde plaats staan psychische en neurologische aandoeningen.

Net als in veel landen in West-Europa wordt ook de Nederlandse samenleving steeds ouder. Volgens de huidige prognoses zal tegen 2050 meer dan een kwart van de totale bevolking van Nederland ouder zijn dan 65 jaar. Overeenkomstig neemt ook het aantal gezondheidsproblemen door veroudering toe. Slechts 55% van de Nederlandse burgers ouder dan 75 geeft aan dat ze hun gezondheidstoestand als zeer goed zouden beoordelen. Ongeveer 42% van deze leeftijdsgroep had in 2019 een of meer gezondheidsproblemen. Bijzonder kenmerkend is de stijgende prevalentie van artrose. Tussen 2011 en 2019 steeg het aantal bij mannen van ongeveer 250.000 naar ongeveer 600.000 en bij vrouwen van ongeveer 600.000 naar bijna een miljoen personen.

Gezondheidsmarkt

Sinds de hervorming in 2006 zijn alle volwassen burgers in Nederland verzekerd door een verplichte basisverzekering. In de zogenaamde “basisverzekering” betalen alle burgers, ongeacht hun inkomen, leeftijd, gezondheidstoestand of geslacht, dezelfde basisbijdrage, plus een inkomensafhankelijk deel dat door de werkgever wordt overgenomen. Hiermee wordt de medische basiszorg gedekt, zoals huisartsen en specialisten, evenals ziekenhuisbehandelingen, medicijnen en bepaalde hulpmiddelen zoals brillen en contactlenzen. Afgezien van huisartsbezoeken moeten verzekerden hier een eigen bijdrage betalen. In tegenstelling tot landen zoals het Verenigd Koninkrijk, wordt de gezondheidszorg in Nederland niet direct gefinancierd door algemene belastingen en de overheid, maar door specifieke bijdragen voor de gezondheidszorg, beheerd door mutualiteiten. Voor diensten die verder gaan dan het basispakket, kunnen burgers een aanvullende particuliere verzekering afsluiten. Populair zijn bijvoorbeeld verzekeringen voor tandheelkundige zorg of alternatieve behandelmethoden zoals homeopathie.

Kenmerkend voor de Nederlandse gezondheidszorg is het ‘gatekeeping’-systeem voor specialistische zorg. Dit houdt in dat patiënten niet direct bij een specialist terecht kunnen, maar eerst doorverwezen moeten worden door huisartsen. Daarnaast ontvangen Nederlandse artsen vaak een vast salaris in plaats van een betaling per dienst. Beide aspecten dragen bij aan relatief lange wachttijden voor gezondheidszorg in Nederland in vergelijking met buurlanden. Desondanks liggen de gezondheidsresultaten boven het gemiddelde van de Europese Unie. De financiering varieert ook regionaal, wat gevolgen heeft voor de uitvoering van gezondheidsdiensten. In gebieden waar artsen per operatie worden betaald, worden bijvoorbeeld 30% meer cataractoperaties uitgevoerd dan in gebieden waar artsen een vast salaris ontvangen.

De gezondheidszorguitgaven bedragen 11,2 procent van het bbp in 2021. Het percentage van het bbp dat in Nederland wordt besteed aan gezondheidszorg is, op basis van cijfers uit 2019, vergelijkbaar met dat in België en Denemarken.

Nederland is sterk gericht op innovatie en behoort ook tot de belangrijkste distributie- en logistieke knooppunten voor medische technologie in Europa en de hele wereld. In Nederland zijn ongeveer 500 tot 700 bedrijven actief op het gebied van medische technologie. Naast grote multinationals bestaat ongeveer 95% van deze bedrijven uit kleine en middelgrote ondernemingen. Het grootste deel van hun producten wordt internationaal geëxporteerd.

Trends

In internationaal perspectief wordt het gezondheidssysteem van Nederland beschouwd als zeer geavanceerd en innovatief. Dit is mede te danken aan de aanzienlijke investeringen die de Nederlandse regering regelmatig in de gezondheidssector doet. De Nederlandse regering beschouwt de digitale transformatie als een urgente taak in de gezondheidszorg. In 2014 werd al een plan opgesteld om E-Health-toepassingen en de digitalisering van de sector te bevorderen en om te gaan met een dreigende kostenexplosie en een nijpend tekort aan gekwalificeerd personeel. Tegenwoordig wordt medische zorg steeds vaker aangevuld met digitale E-Health-oplossingen. In Nederland is het gebruik van een elektronisch patiëntendossier volledig ingeburgerd, wat een aanzienlijk contrast vormt met bijvoorbeeld Duitsland of het Verenigd Koninkrijk.

De pandemie heeft invloed gehad op bijna alle aspecten van het leven, maar er zijn specifieke zorgen over de mentale en fysieke gezondheid van jongeren wiens jeugd is beïnvloed door onderbrekingen in onderwijs en sociale activiteiten. Het aantal Nederlands jongeren dat symptomen van depressie of angststoornissen rapporteert, is tijdens de pandemie verdubbeld, vergelijkbaar met de situatie in Duitsland. Nederland speelt hierop in door een groeiend budget voor mentale gezondheid. Met in totaal 25,1 miljard euro wordt bijna een derde van alle uitgaven voor gezondheid besteed aan de behandeling van psychische stoornissen.

Hoewel obesitascijfers onder het Europese gemiddelde liggen, stijgt het voorkomen van overgewicht in Nederland. In 2019 had meer dan één op de acht volwassenen (14%) in het land te kampen met obesitas, een stijging ten opzichte van 10% in 2002. Deze ontwikkelingen zijn zorgwekkend, gezien het feit dat obesitas aanzienlijke risico’s met zich meebrengt voor diabetes, hart- en vaatziekten en verschillende vormen van kanker. Dit onderstreept de noodzaak om inspanningen te intensiveren om zowel bij kinderen als volwassenen veranderingen in eetgewoonten te bevorderen.

In vergelijking met andere Europese landen heeft Nederland minder last van tekorten aan verpleegkundigen, wat vaak een beperkende factor is bij het beschikbaar stellen van ziekenhuisbedden en zorg. Dit kan worden toegeschreven aan verbeterde werkomstandigheden en verhoogde autonomie na hervormingen in 2018.

Wettelijk kader en regelgeving van het gezondheidszorgsysteem

Het Nederlandse ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is verantwoordelijk voor de organisatie van de gezondheidszorg en het ontwikkelen van beleid op dit gebied. Mutualiteiten beheren het budget voor de zorgverlening en onderhandelen met zorgaanbieders, zoals ziekenhuizen, over prijzen en vergoedingen. Deze onderhandelingen vinden vaak plaats in samenwerking met de overheid, die ook betrokken is bij het vaststellen van tarieven en het reguleren van de gezondheidszorgmarkt.

Om goedkeuring te verkrijgen voor een medicijn zijn er verschillende opties in Nederland. Via de nationale procedure kunnen farmaceutische bedrijven hun geneesmiddel alleen op de Nederlandse markt verspreiden. De bevoegde goedkeuringsinstantie hiervoor is het CBG (College ter Beoordeling van Geneesmiddelen). Daarnaast is het mogelijk om een aanvraag in te dienen bij het Europese besluitvormingsorgaan, de European Medicines Agency (EMA), waarna een goedgekeurd geneesmiddel in de hele Europese Unie verhandeld kan worden.

Voor medische hulpmiddelen gelden daarentegen andere voorschriften en regelgeving. Het betreft producten die diagnostische of therapeutische functies hebben, of die kunnen bijdragen aan de preventie en prognose van ziekten. Voorbeelden van medische hulpmiddelen zijn rolstoelen, chirurgische instrumenten, verbandmiddelen en zelfs borstimplantaten. Softwareproducten en apps die voor medische doeleinden worden gebruikt, worden ook beschouwd als medisch hulpmiddel en moeten voldoen aan de bijbehorende wettelijke eisen.

Gezondheidsmarkt in de EU en internationaal

In de Europese Unie is het de verantwoordelijkheid van individuele lidstaten om hun eigen nationaal gezondheidsbeleid te ontwikkelen en uit te voeren. De EU biedt hiervoor een kader met overkoepelende richtlijnen en verordeningen die geïntegreerd moeten worden in nationale wetten en voorschriften. Een voorbeeld hiervan is de Verordening inzake medische hulpmiddelen (Verordening (EU) 2017/745), ook bekend als MDR. Deze verordening stelt de eisen vast voor medische hulpmiddelen die op de Europese interne markt worden gebracht.

De goedkeuring van geneesmiddelen kan zoals beschreven op het niveau van individuele lidstaten worden verleend op basis van nationale voorschriften. Als alternatief kunnen farmaceutische bedrijven ook gebruik maken van de “gecentraliseerde vergunningsprocedure” van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Met een positief advies kunnen ze met slechts één aanvraag goedkeuring krijgen voor alle lidstaten van de Europese Economische Ruimte (EU, IJsland en Noorwegen).

Internationalisering en het belang van specialistische vertalingen

Om producten en diensten succesvol op verschillende markten te verhandelen en te profiteren van “best practices” van andere landen, speelt internationalisering een cruciale rol.

Vertalingen worden gedurende de hele levenscyclus gebruikt, of het nu gaat om een medisch hulpmiddel, een medicijn, een voedingssupplement of een andere gezondheidsdienst. Vooral belangrijk: alleen gekwalificeerde vertalers met uitgebreide ervaring, vakinhoudelijke kennis in het betreffende medische gebied en de juiste taalkundige competentie kunnen boodschappen en inhoud doelgroepgericht overbrengen.

De eisen aan vertalingen variëren, afhankelijk van of de tekst zich richt op leken, experts, autoriteiten, enz. Bij documenten voor autoriteiten moeten bijvoorbeeld niet alleen de inhoud absoluut foutloos en nauwkeurig worden vertaald, maar ook de specifieke voorschriften en regels voor dit soort teksten moeten strikt worden gevolgd. Gezien de aanzienlijke investeringen die al zijn gedaan in de productontwikkeling, zouden vertragingen bij de marktintroductie door correcties bijzonder nadelig zijn. Ervaren taalexperts zorgen ervoor dat de vertaling voldoet aan de specifieke eisen van het teksttype en het communicatiemedium.

Als consumenten en patiënten rechtstreeks worden aangesproken, moet de vertaling complexe wetenschappelijke concepten echter begrijpelijk weergeven. Technisch jargon zou hier absoluut misplaatst zijn. Afhankelijk van de context moet de inhoud ook mogelijke klanten informeren (en overtuigen), zonder daarbij als opdringerig over te komen. Voorbeelden hiervan zijn websites ter voorlichting van patiënten, informatiefolders of community-portals.

Om te voldoen aan de specifieke eisen van de doelmarkt, kan het ook zinvol zijn om medische vertalers met kennis op het gebied van marketing in te zetten. Zij bieden de perfecte combinatie van vakinhoudelijke expertise en reclamevaardigheden en creëren op basis van gedetailleerde klantinstructies een creatievere aanpassing die precies is afgestemd op de specifieke markt en doelen van de klant. In de branche staat deze dienst ook bekend als “transcreatie”.

Wat betreft de belangrijkste talen voor de Nederlandse markt staat het Nederlands uiteraard op de eerste plaats, dat door bijna de hele bevolking wordt gesproken en geschreven. Andere belangrijke regionale talen zijn het Nederduits (in de volksmond “Plat” genoemd), dat door 1,8 miljoen inwoners in verschillende varianten wordt gebruikt, evenals verschillende Nederfrankische en Ripuarische dialecten. Bovendien spreekt 2,5% van de bevolking Westfries, dat door de EU officieel wordt erkend als minderheidstaal.

Engels is de officiële taal in de overzeese gebieden van het Caribisch Nederland, waartoe Bonaire, Sint Eustatius en Saba behoren. Andere belangrijke minderheidstalen zijn Zweeds en Deens. Naast de talen van gastarbeiders (voornamelijk Turks en Marokkaans-Arabisch) zijn ook de talen uit de voormalige koloniën relevant, zoals Papiaments (de lingua franca op de Nederlandse Antillen en Aruba), Maleis (in voormalig Nederlands-Indië) en Sranan Tongo (de lingua franca in Suriname).

Conclusie

De gezondheidsmarkt in Nederland vervult een essentiële rol in de economie, met aanzienlijke bijdragen aan het bruto binnenlands product (bbp) en werkgelegenheid. De groeiende vraag naar gezondheidszorg en de toenemende experimenten met telegeneeskunde en gepersonaliseerde zorg tonen aan dat de sector evolueert om aan de behoeften van de bevolking te voldoen. Aanbieders van digitale gezondheidsproducten verwachten gunstige omstandigheden en een aantrekkelijk marktpotentieel in Nederland, met een sterke vraag naar medische innovaties. Niettemin staan er uitdagingen voor de deur, zoals de obesitaspandemie en de gevolgen van de COVID-19-pandemie voor de mentale en fysieke gezondheid van jongeren. Het is van vitaal belang dat de gezondheidszorg in Nederland blijft evolueren om zich aan te passen aan de veranderende behoeften van de bevolking.

Bij alle documenten en teksten die in verschillende sectoren van de gezondheidsmarkt worden gebruikt, is het de moeite waard om samen te werken met hooggekwalificeerde vakvertalers. Met hun branchekennis en taalgevoel zorgen ze ervoor dat de veiligheid niet in gevaar komt door vertaalfouten en dat er geen aansprakelijkheidsrisico’s ontstaan. Foutloze en effectieve communicatie benadrukt ook de kwaliteitsnorm van een bedrijf en bevordert het vertrouwen van artsen, patiënten en consumenten in het merk. Dit kan op de bijzonder gevoelige gezondheidsmarkt het verschil maken tussen succes en mislukking van een product.

Bronnen