Wijn en waarheid: In Frankrijk leven mensen gemiddeld twee jaar langer dan in de rest van de EU, ondanks stokbrood (wit meel), kaas (verzadigde vetten) en een hoge alcohol- en tabaksconsumptie. Wat is de waarheid over deze Franse paradox en wat heeft die te maken met professionele vertalingen?

Bevolking

De levensverwachting van de Fransen is vandaag 82,9 jaar, bijna twee jaar hoger dan het gemiddelde van de EU. In 2020 daalde zij tijdelijk met acht maanden als gevolg van een corona-gerelateerde overmatige sterfte – de grootste daling sinds 1945. Ter vergelijking: Nederland heeft een levensverwachting van 79,9 jaar voor mannen en 83,0 jaar voor vrouwen (CBS, 2021). Maar zelfs vóór de pandemie was de stijging van de levensverwachting in Frankrijk, net als in veel andere West-Europese landen, tussen 2010 en 2019 aanzienlijk vertraagd.

Frankrijk wordt net als Nederland getroffen door gangbare beschavingsziekten. In 2016 was kanker de oorzaak van 30% van alle sterfgevallen in Frankrijk, gevolgd door aandoeningen van de bloedsomloop (24%). In deze laatste categorie waren ischemische hartziekten (5,6%) en beroertes (5,4%) de meest voorkomende doodsoorzaken. Longkanker was de meest voorkomende kankergerelateerde doodsoorzaak. Twee op de vijf Franse volwassenen (38%) gaven aan in 2019 ten minste één chronische aandoening te hebben. Dit is net iets hoger dan het EU-gemiddelde.

Ongeveer 33% van alle sterfgevallen in 2019 kan worden toegeschreven aan risicofactoren zoals roken, alcohol en overmatige consumptie van suiker (lager dan het EU-gemiddelde van 39%). Roken blijft het grootste gedragsrisico voor de gezondheid, met ongeveer 60.000 sterfgevallen per jaar in Frankrijk, in vergelijking met 19.000 in Nederland (RIVM). 12% van alle doodsoorzaken in Frankrijk kan worden toegerekend aan roken. Hoewel het alcoholgebruik de afgelopen tien jaar is afgenomen, is alcoholverbruik verantwoordelijk voor een groot aantal sterfgevallen per jaar. Ongeveer 40.000 mensen sterven elk jaar door alcoholgebruik in Frankrijk met veel hogere cijfers voor mannen dan voor vrouwen. De COVID-19 pandemie heeft daarbovenop een negatieve invloed gehad op voedingsgewoontes en lichamelijke activiteit, wat gepaard gaat met een toename in overgewicht in de laatste jaren.

De gezondheidsmarkt

Frankrijk heeft een uitgebreid openbaar gezondheidssysteem dat wordt beheerd door de Franse zorgverzekering (Assurance Maladie). Alle burgers hebben recht op basisgezondheidszorg die door deze verzekering wordt gedekt. De financiering van dit systeem is gebaseerd op bijdragen van werkgevers en werknemers. In het kader van de algemene ziektekostenverzekering (“Le régime général”) krijgen verzekerden 60 tot 70% van de kosten voor medische diensten vergoed, en 80% voor ziekenhuisopname.

Patiënten moeten diensten die verder gaan dan basiszorg zelf betalen. Daarom is bijna 95% van de Fransen gedekt door een particuliere aanvullende verzekering (“mutuelle”). De meest voorkomende zelf te betalen producten zijn brillen en contactlenzen, gehoorapparaten en kunstgebitten.

Voor de productie en innovatie van farmaceutische middelen wordt Frankrijk als een moeilijke markt beschouwd, onder andere door de strenge bureaucratie en regulering op prijzen. In aansluiting hierop heeft de Franse regering in juli 2021 een financieringsprogramma voor wetenschappelijk onderzoek gelanceerd. Het “Plan innovation santé 2030” moet Frankrijk aantrekkelijker maken voor onderzoeksprojecten en investeringen in de farmaceutische of medische technologie-industrie. Overigens, zodra het nut van een gezondheidsproduct door de hoogste HAS (Haute autorité de Santé) is gecertificeerd, kan terugbetaling worden aangevraagd voor urgente medische omstandigheden, nog vóór de prijsonderhandelingen met de verzekeraars. In Nederland is een gelijkaardige uitzondering in terugbetaling ook mogelijk.

Trends

De pandemie heeft een impact gehad op ieders leven. Bijzondere zorgen gaan uit naar de mentale en fysieke gezondheid van jongeren. Het aantal Franse jongeren met symptomen van depressie of angststoornissen is tijdens de pandemie sterk gestegen, vergelijkbaar met Nederland.

Belangrijke trends in de Franse gezondheidszorgmarkt zijn, naast gepersonaliseerde geneeskunde, de toegenomen digitalisering: het gebruik van mobiele apparaten en digitale technologieën wordt ook hier steeds populairder. Hieronder worden zowel teleconsultaties door gezondheidsmedewerkers als gezondheidsapps gerekend. De COVID-19 pandemie heeft sinds begin 2020 de ontwikkeling van digitale geneeskunde versneld om zo toegang tot zorg te behouden. De overgrote meerderheid van de patiënten is tevreden over het gebruik van teleconsultaties. Maar teleconsultaties brengen ook risico’s van ongelijkheid met zich mee doordat armere en/of oudere mensen hier soms minder toegang tot hebben. Met gezondheidsapps en mobiele toepassingen kunnen patiënten hun gezondheid zelf in de gaten houden, symptomen bijhouden en hun gezondheidsgegevens opslaan en delen met bijvoorbeeld hun arts. Ondersteund door AI kunnen de gegevens worden geanalyseerd en gedragsadviezen worden gegeven, bijvoorbeeld door digitale slaapcoaches.

Deze praktische hulpjes spelen ook een centrale rol in de megatrend van preventieve gezondheid en gezondheidsbevordering: stappentellers, bewegingsapps en fitnesstrackers worden in steeds meer huishoudens gebruikt en worden ook door behandelaars toegejuicht. Ook bedrijven bieden steeds vaker programma’s aan om voeding, lichaamsbeweging en geestelijke gezondheid te verbeteren. Preventieve geneeskunde kende een dip gedurende de pandemie, met een negatieve invloed  op lichamelijk activiteit en voedingsgewoontes. Deze nieuwe ontwikkelingen kunnen de preventieve geneeskunde dus een duwtje in de rug geven.

De Fransen zijn in het algemeen veel bezig met hun gezondheid. Dit blijkt ook onder meer uit de in 2012 ingevoerde suikerbelasting, die wordt geheven op alle niet-alcoholische dranken met toegevoegde suiker of zoetstoffen. Het populaire Parijse fietsdeelsysteem “Vélib” wordt daarnaast zeer goed ontvangen door de inwoners van de stad. Het werd ingevoerd om enerzijds gezondheid en preventie te bevorderen en anderzijds het verkeer en de milieu-impact van autoritten te verminderen. Daarnaast hebben de Fransen een grote bewustwording voor milieubescherming en duurzaamheid. Dit wordt weerspiegeld in de voorkeuren en het koopgedrag van consumenten. Ook wat betreft deze onderwerpen kunnen bedrijven zich dus positief in de markt zetten.

Wettelijk kader en regelgeving van het Franse gezondheidszorgsysteem

De vergunningsprocedure voor geneesmiddelen is geharmoniseerd in de Europese Unie. Dat betekent dat de aanvrager een dossier met uitgebreide gegevens over de kwaliteit, de werkzaamheid en de veiligheid van het geneesmiddel indient bij het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Het EMA beoordeelt vervolgens de gegevens en doet een aanbeveling voor de toelating of afwijzing van het geneesmiddel. Dit geldt voor alle landen in de Europese Unie.

Vervolgens kan het geneesmiddel op nationaal niveau worden toegelaten. In Frankrijk is het Agence Nationale de Sécurité du Médicament et des Produits de Santé (ANSM) verantwoordelijk voor de beoordeling van de aanvraag voor een nationale vergunning. Dit kan worden vergeleken met het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) in Nederland. Het ANSM onderzoekt het dossier opnieuw en beoordeelt of het geneesmiddel aan de nationale eisen voldoet. Als het ANSM akkoord gaat, wordt het geneesmiddel in Frankrijk toegelaten en opgenomen in de lijst van terugbetaalbare geneesmiddelen. Na de toelating worden de veiligheid en de werkzaamheid van het geneesmiddel voortdurend gecontroleerd door het ANSM en andere gezondheidsautoriteiten.

Medische hulpmiddelen, zoals contactlenzen, insulinepompen of loophulpmiddelen, hebben een CE-markering van de Europese Unie nodig om in Frankrijk in de handel te worden gebracht. Het product moet vervolgens worden geregistreerd bij het ANSM. De fabrikant zelf of een Franse distributiepartner kan de desbetreffende aanvraag indienen.

De Franse Social Security Financing Bill voor 2023, goedgekeurd in December 2022, probeert preventieve geneeskunde en toegang tot gezondheidzorg te bevorderen. Vanaf nu zijn drie preventieve consultaties op knelpuntmomenten in het leven volledig vergoed voor iedereen, is de morning-afterpil gratis, kunnen apothekers vaccins voorschrijven en worden digitale consultaties volledig vergoed zoals gebruikelijke consultaties.

Gezondheidsmarkt in de EU en internationaal

In principe zijn de afzonderlijke lidstaten verantwoordelijk voor het gezondheidsbeleid in de EU. De EU biedt echter een kader via richtlijnen en verordeningen, die vervolgens in de nationale wetgeving moeten worden geïmplementeerd. Zoals eerder besproken is de EMA verantwoordelijk voor het goedkeuren van een geneesmiddel op de Europese markt. Daarnaast voorziet de EU nog een regelgevend kader voor medische hulpmiddelen, o.v.v. de Verordening Medische hulpmiddelen (Verordening (EU) 2017/745 oftewel MDR). Alle medische hulpmiddelen die in de EU gedistribueerd gaan worden, hebben volgens deze verordening een conformiteitsverklaring (CE-markering) nodig. MDR is een regelgevend kader voor medische hulpmiddelen, terwijl EMA een agentschap is dat zich bezighoudt met de wetenschappelijke beoordeling en regulering van geneesmiddelen in de EU.

Internationalisering en het belang van specialistische vertalingen

Door internationalisering kunnen Franse klinieken en praktijken zich positioneren als aantrekkelijke dienstverleners voor patiënten in het buitenland en hun concurrentiepositie optimaliseren. Bovendien stelt de uitwisseling met andere landen, bijvoorbeeld door de vertaling van wetenschappelijke publicaties en opleidingsmateriaal, Franse artsen en medische instellingen in staat te profiteren van de beste richtlijnen van andere landen.

Of het nu gaat om een medisch hulpmiddel, een geneesmiddel, een voedingssupplement of een fitness- en lifestyleproduct: vertalingen zijn een essentieel onderdeel in alle fasen van de levenscyclus van een product. Om ervoor te zorgen dat ze optimaal zijn afgestemd op de desbetreffende doelgroep (deskundigen, leken, autoriteiten, enz.) en voldoen aan de specifieke eisen van de tekstsoort, hebben gespecialiseerde vertalers jarenlange ervaring, uitgebreide expertise en veel taalgevoel nodig.

Gespecialiseerde vertalers zorgen ervoor dat registratiedocumenten voor autoriteiten correct en foutloos worden vertaald, met inachtneming van de conventies voor dit soort teksten. Op deze manier worden vertragingen in marktintroductie vermeden.

Wanneer men zich daarentegen rechtstreeks tot consumenten en patiënten richt, moet de vertaling onnodig wetenschappelijk jargon vermijden en complexe zaken op een begrijpelijke manier presenteren. Dit geldt bijvoorbeeld voor patiëntenportalen, educatieve websites en informatiefolders. Vaak moeten de teksten ook potentiële kopers overtuigen en rekening houden met reclame-eisen. In dat geval kan het zinvol zijn om gespecialiseerde vertalers met een marketingachtergrond in te schakelen die op basis van een concrete briefing een vrijere vertaling voor de doelgroep kunnen maken.

De belangrijkste talen voor de Franse gezondheidszorgmarkt zijn Frans, de officiële taal, en Duits, dat door veel inwoners wordt gesproken, vooral in de grensregio’s Elzas en Lotharingen. De wereldtaal Engels is met 39 % vertegenwoordigd. Het Arabisch, met ongeveer 4 miljoen sprekers, en de Berbertalen die in Noord-Afrika worden gesproken, spelen ook een belangrijke rol als gevolg van immigratie uit de voormalige koloniale gebieden van Frankrijk. Ook andere naburige talen zoals Italiaans, Spaans en Nederlands worden gesproken. Afhankelijk van de doelgroep kunnen ook andere talen belangrijk zijn (bv. EU-talen, regionale dialecten zoals Bretons, Elzassisch of Provençaals).

Conclusie

In Frankrijk lijken mensen gemiddeld twee jaar langer te leven dan in de rest van de EU, ondanks hun liefde voor stokbrood, kaas en een stevige dosis alcohol en tabak. Chronische aandoeningen zoals kanker en aandoeningen van de bloedsomloop blijven belangrijke doodsoorzaken. Roken en overmatig alcoholgebruik eisen jaarlijks duizenden levens. Maar ondanks deze uitdagingen hebben de Fransen nog steeds een voorsprong op het gebied van levensverwachting. Het geheim ligt mogelijk in het uitgebreide openbare gezondheidssysteem van Frankrijk, beheerd door de Franse zorgverzekering. Alle burgers hebben recht op basisgezondheidszorg, die grotendeels wordt gedekt door de verzekering. Maar er is ook kritiek op het feit dat de Franse ziektekostenverzekering niet alle diensten dekt en dat patiënten gedwongen worden een aanvullende particuliere verzekering af te sluiten.

In het algemeen biedt de Franse gezondheidszorgmarkt veel mogelijkheden: samen met Duitsland vertegenwoordigt zij meer dan 50% van de EU-markt voor medische hulpmiddelen. In de gevoelige medische sector is het bijzonder belangrijk om het vertrouwen van de consument in de kwaliteit van het merk te winnen en te behouden. Hiervoor zijn specialistische vertalingen door gekwalificeerde professionele vertalers onontbeerlijk. Zij zorgen er aan de ene kant voor dat de veiligheid van patiënten en gebruikers niet in gevaar komt door vertaalfouten en dat er geen aansprakelijkheidsrisico’s ontstaan. Aan de andere kant zorgen zij voor hoogwaardige, foutloze communicatie die optimaal is afgestemd op de doelgroepen en de desbetreffende markt.

Bronnen