Het Duitse gezondheidszorgsysteem, inclusief de farmaceutische industrie behoort tot de belangrijkste economische sectoren van Duitsland. Dit artikel biedt een introductie tot het Duitse gezondheidszorgsysteem met een toelichting van het belang van professionele vertalingen die de gezondheidszorg ondersteunen.

Bevolking

Als men Duitsers vraagt naar hun gezondheid, dan antwoorden ze vaak tamelijk optimistisch. Uit surveys uitgevoerd door de Europese Commissie in 2016 blijkt dat 65,2% van de Duitsers zichzelf als gezond tot zeer gezond beschouwt. Slechts 8,3% vindt hun gezondheid slecht of zeer slecht. Mannen van 50 jaar en ouder zijn echter vooral pessimistisch over hun gezondheid. Toch is de levensverwachting in Duitsland aanzienlijk toegenomen sinds het einde van de 19e eeuw, met een huidige levensverwachting van 78,5 jaar voor mannen en 83,4 jaar voor vrouwen. Internationaal valt Duitsland hiermee buiten de top 20 wereldwijd. Ter vergelijking: Nederland heeft een levensverwachting van 79,9 voor mannen en 83,0 voor vrouwen..

Net als Nederland en andere geïndustrialiseerde landen wordt de Duitse bevolking vaak getroffen door gangbare beschavingsziekten. Aandoeningen aan het bewegingsapparaat, zoals rugpijn, staan bovenaan de lijst, gevolgd door psychische aandoeningen, zoals burn-out, depressie en angststoornissen. Suikerziekte en hart- en vaatziekten komen ook veel voor, evenals een te hoge bloeddruk of overgewicht. In 2017 had bijvoorbeeld 53% van de volwassen bevolking last van overgewicht en 16% had ernstig overgewicht (obesitas), wat relevant is omdat overgewicht gepaard gaat met een verhoogd risico op diabetes en hart- en vaatziekten. Duitsland doet het daarentegen goed op het gebied van rookgewoonten en vertoont een positieve trend. Het aandeel rokers is de afgelopen jaren afgenomen en bedroeg in 2021 nog 18,9%.

Gezondheidszorgsysteem

De medische sector is momenteel de belangrijkste economische sector in alle ontwikkelde landen, waaronder ook Duitsland en Nederland. Dit wordt aangedreven door innovaties in de medische technologie, demografische verschuivingen en de daarmee gepaard gaande toename van ziekten en de toenemende vraag naar preventieve maatregelen. Door de COVID-19 pandemie zien we een dramatische impact op levensverwachting over de hele wereld. In Europa daalde de levensverwachting in het algemeen 2021 met meer dan één jaar, in vergelijking met de levensverwachting voor de pandemie. Dit is de grootste daling in Europese landen sinds het einde van WO2. In Duitsland was die daling veel beperkter, met gelijke levensverwachting voor vrouwen en gemiddeld één maand verschil voor mannen.

Duitsland heeft een toonaangevende positie op het gebied van gezondheidszorg in Europa. Het land heeft een geavanceerde medische infrastructuur, strikte regelgeving en een hoge vraag naar gezondheidsdiensten en -producten. Daarnaast is Duitsland wereldleider in farmaceutische innovatie, met een lange traditie in de ontwikkeling van innovatieve geneesmiddelen en onderzoek naar nieuwe therapieën. Het biedt ook uitstekende vestigingsvoorwaarden voor bedrijven in de gezondheidszorg, met goed opgeleide arbeidskrachten en een goede infrastructuur als grootste Europese markt.

De gezondheidsindustrie draagt bij aan een stabiele economie doordat zij een vraag genereert die onafhankelijk is van economische schommelingen. Daarnaast fungeert deze sector als een belangrijke motor voor de werkgelegenheid in de Duitse economie. In 2021 was de bruto toegevoegde waarde in het kerngebied van de gezondheidseconomie 391,8 miljard euro, wat overeenkomt met 12,1% van het bruto binnenlands product. Bovendien is deze sector de afgelopen tien jaar gegroeid met een jaarlijks percentage van 3,8%.

Er bestaat naast deze eerste gezondheidsmarkt, die de traditionele ambulante en intramurale zorg omvat en voornamelijk wordt gedekt door de wettelijke en particuliere ziektekostenverzekering, een tweede gezondheidsmarkt. Deze omvat alle vrij verkrijgbare geneesmiddelen, voedingssupplementen, individuele gezondheidsdiensten, functionele voeding. Ook fitness- en wellnessdiensten en andere activiteiten die gericht zijn op het bevorderen van de gezondheid en vrijetijdsbesteding vallen hieronder. Door het toenemende gezondheidsbewustzijn in Duitsland groeit ook de bereidheid om te betalen voor deze zelf te betalen producten.

Trends in de Duitse gezondheidszorg

De pandemie heeft een impact gehad op bijna ieders leven, maar er zijn bijzondere zorgen over de mentale en fysieke gezondheid van jongeren van wie de jeugd is getekend door onderbrekingen in onderwijs en sociale activiteiten. Het aantal Duitse jongeren dat symptomen van depressie of angststoornissen meldt tijdens de pandemie is verdubbeld, vergelijkbaar met Nederland. Veel kinderen en jongeren besteedden ook aanzienlijk minder tijd aan lichamelijke activiteit en eten minder gezond, wat leidt tot een toename in overgewicht.

Er is momenteel sprake van een achterstand in kanker- en geplande behandelingen als gevolg van COVID-19, die nu wordt ingehaald. Verstoringen in kankeronderzoeken hebben ertoe geleid dat kankerpatiënten in een later stadium worden gediagnosticeerd. Zoals de meeste landen hebben Duitsland en Nederland in de tweede helft van het jaar hun activiteiten verhoogd om te compenseren. Toch daalden de screeningspercentages voor borst- en baarmoederhalskanker bijvoorbeeld met gemiddeld met 6% in EU-landen in 2020. Vertragingen in kankerscreening kunnen ertoe leiden dat veel kankerpatiënten in een gevorderd stadium worden gediagnosticeerd, waardoor hun behandeling complexer wordt en hun overlevingskansen afnemen. Hetzelfde is van toepassing op andere geplande zorg, zoals operaties. De achterstand in het behandelen van patiënten creëert een gevoel van ontevredenheid bij patiënten.

Het grootste obstakel om deze achterstanden in te halen is het tekort aan gezondheidsmedewerkers door slechte werkomstandigheden en een verhoogd voorkomen van burnout. Volgens de OESO moet de helft van het budget voor de gezondheidszorg worden geïnvesteerd in het opleiden en behoud van gezondheidsmedewerkers.

Positief is dat de snelle ontwikkeling van teleconsultaties sinds begin 2020 heeft geholpen om toegang tot zorg te behouden, met name voor patiënten met chronische aandoeningen. De overgrote meerderheid is tevreden van het gebruik van teleconsultaties. Maar teleconsultaties brengen ook risico’s van ongelijkheid met zich mee doordat armere en/of oudere mensen hier typisch minder toegang tot hebben.

Het voorkomen van gedrags- en omgevingsrisicofactoren kan de gezondheid van mensen verbeteren en sterfgevallen verminderen. Roken blijft het grootste gedragsrisico voor de gezondheid, met ongeveer 150.000 sterfgevallen per jaar in Duitsland in 2019, in vergelijking met 19.000 in Nederland (RIVM). Hoewel het alcoholgebruik de afgelopen tien jaar is afgenomen, is alcoholverbruik verantwoordelijk voor een groot aantal sterfgevallen per jaar. In 2019 stierven bijna 14.000 mensen door alcoholgebruik in Duitsland vergeleken met 2000 in Nederland.

Wettelijk kader en regelgeving van het Duitse gezondheidszorgsysteem

Het Duitse gezondheidszorgsysteem wordt sterk gereguleerd door de overheid. Dit omvat onderzoek en ontwikkeling van producten, maar ook licentieverlening en marketing. Dit alles is onderhevig aan strenge regelgeving om de hoge kwaliteit en veiligheid van producten en diensten te waarborgen. Het overheidsorgaan verantwoordelijk hiervoor is het Bundesinstitut für Arzneimittel und Medizinprodukte (BfArM). Dit is te vergelijken met het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) in Nederland. Deze onafhankelijke federale overheidsinstantie houdt zich enerzijds bezig met de goedkeuring van geneesmiddelen op basis van de Duitse geneesmiddelenwet (AMG). Anderzijds is BfArM verantwoordelijk voor het toezicht op de veiligheid van geneesmiddelen, bekend als de geneesmiddelenbewaking. Daarnaast is de BfArM belast met de registratie en beoordeling van de risico’s van medische hulpmiddelen. Deze kunnen variëren van instrumenten en apparaten tot apps met een medisch doel, zoals röntgenapparaten, pacemakers, visuele hulpmiddelen en zelfs condooms.

Het Paul-Ehrlich-Institut (PEI) is de bevoegde autoriteit voor de beoordeling en toelating van vaccins, sera, monoklonale antilichamen en andere speciale stofklassen in Duitsland. In Nederland worden deze taken verdeeld onder het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en de Gezondheidsraad.

De Duitse wet op de geneesmiddelenreclame (Heilmittelwerbegesetz, HWG) biedt het wettelijke kader waarbinnen reclame mag worden gemaakt voor medische producten, geneesmiddelen en medische diensten. De inhoud van de HWG is vergelijkbaar met de Gedragscode Geneesmiddelenreclame (CGR) in Nederland. Net zoals de HWG, bevat de CGR-regels en richtlijnen voor het adverteren en promoten van geneesmiddelen. Hierbij moet rekening worden gehouden met de bescherming van de volksgezondheid en de belangen van patiënten.

In Duitsland hebben verzekerden de mogelijkheid om bepaalde gezondheidsapps voorgeschreven te krijgen. Daarmee is Duitsland een pionier is in Europa. Dit biedt app-ontwikkelaars uit andere landen een aantrekkelijke kans om hun product op de Duitse markt te brengen en van dit voorrecht te profiteren.

Gezondheidsmarkt in de EU en internationaal

In de Europese Unie (EU) wordt het gezondheidsbeleid in principe beheerd door individuele lidstaten. Maar er wordt op EU-niveau wel een kader geboden via richtlijnen en verordeningen die vervolgens worden omgezet in nationale wetgeving. Een voorbeeld hiervan is de bekende verordening betreffende medische hulpmiddelen (Verordening (EU) 2017/745), oftewel MDR. Hierin zijn de eisen vastgelegd voor alle medische hulpmiddelen die op de Europese interne markt worden verhandeld. De basis hiervoor is een conformiteitsverklaring.

Verder kan in het geval van geneesmiddelen een vergunning voor verkoop worden verleend op het niveau van individuele lidstaten (bijvoorbeeld door het BfArM in Duitsland), conform de lokale wetgeving, of via de ‘centrale vergunningsprocedure’ van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Dit laatste maakt het mogelijk dat fabrikanten met één aanvraag een vergunning voor verkoop kunnen verkrijgen voor alle lidstaten van de Europese Economische Ruimte (EEA) (EU, IJsland en Noorwegen).

Internationalisering en het belang van specialistische vertalingen

Duitse ziekenhuizen en klinieken kunnen hun concurrentiepositie versterken door te internationaliseren. Zo kunnen ze zich profileren als aantrekkelijke dienstverleners voor patiënten uit het buitenland. Specialistische vertalingen zijn hierbij op verschillende aspecten van de gezondheidszorg van essentieel belang. Enerzijds zijn vertalingen nodig voor communicatie met patiënten en wetenschappelijke publicaties en opleidingsmateriaal. Anderzijds zijn vertalingen cruciaal in de productie en bij het gebruik van medische hulpmiddelen, geneesmiddelen en producten voor algemene gezondheid en levensstijl. Het is belangrijk dat deze vertalingen afgestemd zijn op het specifieke doelpubliek (overheidsinstanties, medisch specialisten of leken) en voldoen aan de specifieke eisen van het teksttype. Dat vereist diepgaande expertise en taalgevoeligheid.

Voor documenten die relevant zijn voor vergunningen en bij de bevoegde autoriteiten moeten worden ingediend, moeten gespecialiseerde vertalers worden ingezet. Dit is noodzakelijk om vertragingen bij goedkeuring en introductie op de markt te voorkomen en de veiligheid van patiënten te waarborgen. Voor klinische proeven vereist Verordening (EU) nr. 536/2014 (Verordening inzake klinische proeven, CTR) bijvoorbeeld dat samenvattingen in eenvoudige taal beschikbaar moeten zijn in alle talen van de lidstaten en moeten worden gepubliceerd op de gemeenschappelijke server EUDAMED.

Duits is de moedertaal van de meeste Duitsers (85%). Er zijn echter ook andere veelvoorkomende talen in Duitsland, zoals Russisch (3 miljoen), Turks (2 miljoen) en Pools. Het kan nodig zijn om andere talen te gebruiken, afhankelijk van de doelgroep.

Conclusie

Ter conclusie, het Duitse gezondheidszorgsysteem is een belangrijke economische sector. Het wordt gekenmerkt door een geavanceerde medische infrastructuur en strikte regelgeving op het gebied van gezondheidszorg. Ondanks een algemeen optimistische houding ten opzichte van de gezondheid hebben de Duitsers veelvuldig te maken met beschavingsziekten zoals aandoeningen aan het bewegingsapparaat, psychische aandoeningen, diabetes en hart- en vaatziekten. Duitse farmaceutische bedrijven zijn wereldleider in onderzoek en ontwikkeling van nieuwe therapieën. Daarboven biedt Duitsland goede vestigingsvoorwaarden voor dienstverleners en bedrijven in de gezondheidszorg, wat bijdraagt aan een stabiele economie en grote werkgelegenheid.

Tenslotte is het essentieel dat vertalingen op al deze gebieden worden uitgevoerd door gekwalificeerde professionele vertalers met uitgebreide medische kennis. Alleen zo kan ervoor worden gezorgd dat vertaalfouten de patiëntveiligheid niet in gevaar brengen en dat aansprakelijkheidsrisico’s niet ontstaan. Nauwkeurige en foutloze communicatie benadrukt ook het kwaliteitsbewustzijn van het bedrijf en vergroot het vertrouwen van gezondheidswerkers, patiënten en consumenten. Met andere woorden: professionele vertalingen zijn een cruciale succesfactor in de gevoelige medische sector.

Bronnen